Pamukkale - Hierapolis, antyczne termy Kleopatry

W języku tureckim słowo Pamukkale oznacza Bawełniany Zamek, a kto po raz pierwszy zobaczył z daleka białe wapienne tarasy ten nie będzie już zastanawiać się, skąd takie porównanie przyszło komuś do głowy. Porównanie do bawełny jest tym bardziej naturalne, że w okolicach znajdują się rozległe plantacje tej rośliny, której krzaczki pokrywają się w sezonie zbiorów białymi, puszystymi kłębuszkami.

Piękne białe tarasy w Pamukkale powstały z osadów wapiennych nazywanych od czasów rzymskich trawertynem. Ta porowata skała osadowa, zazwyczaj koloru białego, składa się z kalcytu i aragonitu i jest odmianą tzw. martwicy wapiennej. Powstaje wskutek ubytku dwutlenku węgla z roztworu w momencie gdy wody podziemne wypływają na powierzchnię. Ciśnienie takiej wody gwałtownie spada, a z roztworu wytrąca się węglan wapnia. Dodatkowo w trawertynie często występują szczątki zwierząt i roślin. Trawertyn był już od starożytności wykorzystywany do wyrobu posągów i naczyń oraz jako materiał budowlany. Również obecnie stosuje się go w budownictwie jako materiał ozdobny.

Pamukkale powstało dzięki obecności 17 źródeł termalnych, z których na powierzchnię ziemi wydobywa się woda o temperaturze od 35 aż do blisko 100 stopni Celsjusza. Woda spływa w dół pod zboczu góry Cökelez, pozostawiając po sobie wapienne osady i wypełniając powstające w nich niecki. Szacuje się, że ten proces trwa nieprzerwanie od 14 tysięcy lat. Obecnie, wysoki na 160 metrów obszar pokryty osadami ma długość 2700 metrów, a jego szerokość to 600 metrów.

Naturalne termy

W ten sposób powstało w Pamukkale ogromne naturalne kąpielisko, a zdrowotne własności wód termalnych, znane już w okresie antycznym, przyciągały do Pamukkale licznych kuracjuszy. Z czasem powstała tu cała miejscowość uzdrowiskowa, znana jako Hierapolis.

Nieopodal Pamukkale znajdują się także inne miejscowości znane z wód termalnych. Karahayıt, położone 6 km na północ, słynie ze źródeł bogatych w domieszki żelaza, sodu i magnezu, które zabarwiają osady na intensywne kolory: czerwone, zielone i żółte. Natomiast 4 kilometry dalej na zachód znajdują się termalne źródła w Kavakbaşı, z dużą zawartością związków siarki.

Trawertynowe tarasy w Pamukkale nie są same w sobie formacją unikatową - na świecie znajduje się wiele miejsc o podobnym charakterze. Warto wśród nich wymienić: kompleks gorących źródeł Mammoth Hot Springs, położony w Parku Narodowym Yellowstone w Stanach Zjednoczonych, dolinę Huanglong z tarasowymi sadzawkami na stokach gór w Chinach czy też Semuc Champey w Gwatemali. Również w Turcji można odszukać inne miejsca o podobnej charakterystyce, w tym położoną niedaleko od Denizli jaskinię Kaklık, znaną jako "podziemne Pamukkale". Wyjątkowość Pamukkale wynika z położenia w jego bezpośrednim sąsiedztwie rozległych ruin antycznego miasta Hierapolis. O znaczeniu tego stanowiska może świadczyć fakt wpisania go w 1988 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Na terenie antycznego miasta Hierapolis, pomiędzy Muzeum Archeologicznym a położonymi wyżej na zboczu wzgórza świątynią Apollina oraz teatrem, stoi budynek oznaczony jako Antyczny Basen. Wiele osób kojarzy go również jako Basen Kleopatry. Jest to basen z wodą termalną, który działał już w okresie rzymskim, gdy Hierapolis było znanym uzdrowiskiem. Nazwa Basen Kleopatry wywodzi się z niepotwierdzonej przez źródła historyczne legendy, według której był on prezentem dla władczyni Egiptu od Marka Antoniusza.

 Basen Kleopatry w Hierapolis

W czasach antycznych basen otaczały kolumnady w porządku jońskim, które podczas trzęsienia ziemi w VII wieku n.e. zawaliły się, a ich pozostałości spoczęły na dnie zbiornika. Ponieważ basen jest obecnie udostępniany turystom, można w nim zażyć kąpieli i zanurkować wśród antycznych kolumn. Dla wielu osób wizyta w tym basenie jest głównym punktem wizyty na terenie kompleksu Hierapolis-Pamukkale.

Woda w basenie ma przyjemną temperaturę około 36 stopni Celsjusza i jest bogata w wiele minerałów. Podobno kąpiel działa korzystnie na osoby cierpiące na rozmaite schorzenia, w tym - na choroby układu krążenia, problemy skórne, reumatyzm oraz zaburzenia trawienia.

.